Merkezi beden ısısının 35 derecenin altına düşmesine ‘hipotermi’ denildiğini belirten Medical Park Karadeniz Hastanesi’nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Nuh Kaya, “Vücut ısısının 32-35 derece ortasında olması hafif, 28-32 derece ortasında olması orta ve 28 dereceden düşük olması derin hipotermi olarak tanımlanmaktadır. Hipotermisi olan hasta öncelikle soğuk ortamdan uzaklaştırılmalı, ıslak giysileri çıkartılmalı, kuru giysiler yahut battaniyelerle örtülmelidir. Beden ısı kayıplarının büyük bir kısmı radyasyon yoluyla olduğu için ek olarak alüminyum folyo ve alüminyumlu battaniyelerle de sarılmalıdır” dedi.
Medical Park Karadeniz Hastanesi İç Hastalıkları Kliniği’nden Uzm. Dr. Nuh Kaya, hipotermi hakkında açıklamalarda bulundu.
HİPOTERMİ NEDİR?
Hipoterminin tarifini yapan Uzm. Dr. Kaya “Merkezi beden ısısının 35 derecenin altına düşmesine hipotermi denilir. Beden ısısının 32-35 derece ortasında olması hafif, 28-32 derece ortasında olması orta ve 28 dereceden düşük olması ise derin hipotermi olarak tanımlanmaktadır. Kaza ya da afetler nedeniyle olumsuz iklim şartlarında uzun mühlet kalınması durumunda primer hipotermi (dağcılık, kayak, yüzme, kış aylarında meydana gelen sarsıntı vb.) yahut termoregülasyon düzeneklerinin bozulduğu durumlarda sekonder hipotermi (merkezi hudut sistemi hasarı, ilaçlar, endokrin hastalıklar, böbrek ve karaciğer yetmezlikleri vb.) oluşabilir” diye konuştu.
Hipotermiye karşı bedenin çeşitli telafi sistemlerinin mevcut olduğunu lakin bunların etkinliklerinin sınırsız olmadığını lisana getiren Uzm. Dr. Kaya, şu bilgileri paylaştı:
“Hipotalamik regülasyon beden sıcaklığı 34 derecenin altına düştüğünde bozulmaya başlar ve 29 derecede büsbütün kaybolur. Vazokonstruksiyon (damarlarda daralma) ile periferik (kalp dışındaki damarlar) deveranın azaltılması ortam ısısında oluşan 4 dereceye kadar değişikliklerin dengelenmesini sağlar. Öteki dengeleme düzeneği titreme beden sıcaklığı 37 derecenin altına düştüğünde başlar, beden sıcaklığı 31 derecenin altına indiğinde kaybolur. Titreme beden ısı üretimini üç misli artırabilmekle birlikte beden ısısının artırılması açısından aktifliği düşüktür. Zira titreme ile ısı üretimi artışı beden yüzeylerine yakın bölgelerde oluşmaktadır ve bu nedenle üretilen ısının yaklaşık yüzde 75’i ortama verilmektedir.”
HAYATİ TEHLİKE KELAM KONUSUDUR
Vücut ısısının 32 derecenin altına düşmediği hipotermilerin nispeten emniyetli olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Kaya, “Vücut ısısının 32 derece altına düştüğü durumlarda ise dengeleme (kompanzasyon) düzenekleri tedricen devre dışı kaldıklarından beden ısısı etraf sıcaklığına bağımlı hale gelmektedir. Bu durum önemli hayati tehlike yaratmaktadır. Lakin hipoterminin fizyolojik tesirleri beden sıcaklığının düşüş ölçüsüne, düşük olarak kaldığı müddete, düşüş suratına ve öteki faktörlere bağlı olarak farklılıklar gösterir” tabirlerini kullandı.
HİPOTERMİ DERİNLEŞTİKÇE METABOLİZMA SURATI DÜŞER
Hipoterminin başlangıç devrinde titreme, kas aktivitesi ve kas sertleşmesi nedeniyle metabolizma suratında artış meydana gelebileceğini söz eden Uzm. Dr. Kaya, “Ancak daha sonra, hipotermi derinleştikçe metabolizma suratı düşer. Beden ısısının 30 dereceye düşmesi oksijen tüketiminin yüzde 50, 20 dereceye düşmesi ise yüzde 80-90 azalmasına neden olur. Ritim bozuklukları, şuur değişikliği, yüzeysel soluma, sindirim sistemi işlevlerinde azalma, kan viskozitesinde artış, trombosit işlev ve sayısında azalmaya bağlı yaygın damar içi pıhtılaşma meydana gelir. Bu periyotta kullanılan ilaçların tesir mühleti de uzayabilir ve toksik düzeye çıkabilir” açıklamasında bulundu.
ISLAK GİYSİLER ÇIKARTILMALI
Uzm. Dr. Kaya, hipotermisi olan bir bireye uygulanabilecek birinci yardım yönergeleriyle ilgili şunları söyledi:
“Hipotermisi olan bir bireye yardım ederken, hasta öncelikle soğuk ortamdan uzaklaştırılmalı, ıslak giysileri çıkartılmalı, kuru giysiler yahut battaniyelerle örtülmelidir. Beden ısı kayıplarının büyük bir kısmı radyasyon yoluyla olduğu için ek olarak alüminyum folyo ve alüminyumlu battaniyelerle de sarılmalıdır. Isı kayıplarının yüzde 50’den fazlası baş-boyun bölgesinden olduğu için bu bölgelerin sarılması, örtülmesi ihmal edilmemelidir. Maske ile oksijen uygulanmalı, alkol içermeyen ılık içecekler verilmelidir. Hipotermi geçiren hastalara çoklukla sıvı kaybı ve kan basıncı düşüklüğü de eşlik ettiği için damar yolundan derhal ısıtılmış serum (izotonik) başlanmalıdır. Lakin hipotermi sırasında artmış aritmi oluşturma potansiyelleri nedeniyle damar büzücü hususların kullanımından kaçınılmalıdır.”
İLAÇ KULLANIMINDAN KAÇINILMALIDIR
Hipotermik hastalarda ekseriyetle hiperglisemi (kan şekerinin yükselmesi) oluşmasına karşın insülin kullanımından da kaçınılması gerektiğini vurgulayan Uzm. Dr. Nuh Kaya, “Hipotermi insüline karşı direnç oluşumuna neden olmaktadır. Bu ortamda insülin kullanıldığında kan glukoz seviyesinde kıymetli bir düşüş sağlanmazken biriken insülin beden ısısının yükselmesi ile birlikte önemli hipoglisemi (bireyin kan şekeri düzeyinin olağan kıymetlerinden daha düşük olması durumu) oluşturabilmektedir. Birebir sorun uygulanacak tüm ilaçlar için geçerli olduğundan hipotermik periyotta ilaç kullanımından mümkün olduğunca kaçınılmalı ve uygulanması gereken ilaçlar mümkün olan en düşük dozlarda uygulanmalıdır” diyerek kelamlarını noktaladı.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Kaynak: Beyaz Haber Ajansı